ONA TILINING GLOBAL BOSIMLAR DAVRIDAGI ROLI:MILLIY O'ZLIKNI SAQLASH VA MADANIY SUVERENITET UCHUN KURASH
Keywords:
Ona tili, globallashuv, milliy o‘zlik, madaniy suverenitet, til siyosati, tilshunoslik, raqamli madaniyat, til o‘rgatish, til siyosati, identitet.Abstract
Maqolada globallashuv, texnologik taraqqiyot va transmilliy madaniy oqimlar sharoitida ona tilining roli, uning jamiyatda milliy o‘zlikni saqlash va mustahkamlashdagi o‘rni tahlil qilinadi. Ona tili nafaqat aloqa vositasi, balki madaniy xotira, tarixiy ong va milliy tafakkurni ifodalovchi asosiy omil sifatida talqin etiladi. Mualliflar globallashuvning til siyosatiga ko‘rsatgan ta’siri, xorijiy tillarning ustunlikka chiqishi, internet va raqamli axborot makonining yangi muammolarini tahlil qilib, bu sharoitda ona tilini rivojlantirish strategiyalari, qonunchilik asoslari va ta’limdagi yondashuvlarni muhokama qiladilar. Maqolada O‘zbekiston tajribasi, xorijiy amaliyot va UNESCO tavsiyalari asosida tahliliy yondashuv namoyon bo‘ladi.
References
1. Humboldt, W. von (1836). On Language: The Diversity of Human Language-Structure and its Influence on the Mental Development of Mankind.
2. Fishman, J. A. (1991). Reversing Language Shift: Theoretical and Empirical Foundations of Assistance to Threatened Languages. Multilingual Matters.
3. Skutnabb-Kangas, T. (2000). Linguistic Genocide in Education – or Worldwide Diversity and Human Rights?. Lawrence Erlbaum Associates.
4. Crystal, D. (2000). Language Death. Cambridge University Press.
5. UNESCO (2023). World Atlas of Languages. Paris: UNESCO Publishing.
6. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 21-oktabrdagi PQ–5850-sonli qarori “O‘zbek tilining davlat tili sifatidagi maqomini yanada mustahkamlash va uning davlat boshqaruvidagi nufuzini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”.
7. Qodirova, M. (2021). Ona tili va madaniy xavfsizlik: zamonaviy yondashuvlar. O‘zbek tili va adabiyoti jurnali, 3(4), 67–73.
8. Xodjayev, A. (2022). O‘zbek tilining raqamli makondagi imkoniyatlari. Axborot texnologiyalari va tilshunoslik, 2(6), 45–52.
9. Grin, M. (2022). Digital Threats to Linguistic Diversity. Language and Politics, 21(1), 88–102.