"TIL YO'QOLISHI-MADANIY YO'QOTILISHNING BOSHLANISHI:MAHALLIY TILLARNI SAQLASHNING GLOBAL TAJRIBALARI
Keywords:
Til yo‘qolishi, madaniy meros, mahalliy tillar, til siyosati, xalqaro tajriba, UNESCO, identitet, tilni rejalashtirish, madaniy xilma-xillik.Abstract
Mazkur maqolada til yo‘qolishining global miqyosdagi oqibatlari, uning madaniy identitet va tarixiy merosga ta’siri, hamda mahalliy tillarni saqlab qolishga qaratilgan xalqaro tajribalar yoritiladi. Til faqat aloqa vositasi emas, balki xalqning tarixiy xotirasi, dunyoqarashi va madaniy qadriyatlarining asosiy ko‘zgusi sifatida talqin etiladi. Mualliflar tomonidan BMT, UNESCO hamda turli mamlakatlarning mahalliy tillarni himoya qilish borasidagi siyosati, muvaffaqiyatli amaliyotlari va O‘zbekistonda til siyosatining istiqbollari muhokama qilinadi. Maqola tilshunoslik, madaniyatshunoslik va siyosatshunoslik sohalari kesishmasida olib borilgan kompleks tadqiqotdir.
References
1. UNESCO. (2023). World Atlas of Languages in Danger. Paris: UNESCO Publishing.
2. Grenoble, L. A., & Whaley, L. J. (2006). Saving Languages: An Introduction to Language Revitalization. Cambridge University Press.
3. Crystal, D. (2000). Language Death. Cambridge: Cambridge University Press.
4. Skutnabb-Kangas, T. (2000). Linguistic Genocide in Education – or Worldwide Diversity and Human Rights? Lawrence Erlbaum Associates.
5. Hinton, L., Huss, L., & Roche, G. (Eds.). (2018). The Routledge Handbook of Language Revitalization. Routledge.
6. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi (1992). 4-modda.
7. Xodjayev, A. (2022). O‘zbekistonda til siyosati va madaniy xilma-xillik. Milliy tiklanish jurnali, 2(3), 49–57.
8. Yangi Zelandiya Ta’lim vazirligi. (2020). Te Reo Maori Strategy and Implementation Plan.
9. Government of Canada. (2021). Indigenous Languages Act.
10. Norvegiyaning Samiy tilini qo‘llab-quvvatlash dasturi (2022). Sametinget Reports and Documents.